Merkez Bankaları Para Basıyor mu?

Son dönemlerde Merkez bankalarının para basıp basmadıkları en çok merak edilen konulardan birisidir. Para basarak, şu an yaşamış olduğumuz ve tam olarak etkilerini görmediğimiz ekonomik daralmayı kolayca atlatabilir miyiz?

Merkez Bankası bilançosunda yer alan emisyon miktarı yeni basılan para miktarını göstermektedir. Bu oran geçen yıla göre %55 artış göstermektedir. Madeni paralar Darphane tarafından basıldığı için bu orana dâhil değildir. Ayrıca merkez bankası eskiyen paraları belirli aralıklarla piyasadan toplar ve yenisini basar. Her sıfır yani yeni para gördüğümüzde para basıldığını da çıkartmamak gerekir.

2019 yılı sonundan bugüne Merkez Bankasının kadar 21,2 milyar $ döviz çıkışı olmuştur. Bu çıkışın nedenleri ise; MB döviz satması, yabancıların ellerinde bulunan Bono-Tahvil ve hisse senetlerini satarak yurtdışına paralarını taşımaları ve piyasan döviz talebi eklenebilir. Bütün bunlarda dolar kurunun 5.94’ten 7 Tl yükselmesinde etkendir. Yaşanan ekonomik daralma nedeniyle firmaların ve şahısların nakit akışları bozulmuştur. Ayrıca herkesin nakit para tutma isteği nedeniyle de piyasada paraya olan talep artmış ve bankalar merkez bankasından talebi karşılaması istenmiştir. Piyasada bozulan nakit akışı düzeltmek için Merkez Bankası’nın nette 66,1 milyar TL (yaklaşık 10 milyar USD karşılığı) aktarmıştır.

2008 Küresel krizinin başladığı Ağustos ayında FED bilançosu yaklaşık 900 milyar dolardı. Bugün açıklana rakamlarda FED bilançosunun aktif büyüklüğü yaklaşık 6,6 trilyon dolar olmuştur. Doların bu kadar fazla olduğu bir ortamda değerinin nasıl değiştiğine bakmak gerekirse; dolar enflasyonu ve doların diğer önemli para birimleri (Euro, Japon Yeni, Sterlin) karşısındaki seyrine bakmak gerekir.

Normal şartalar altında bu kadar fazla para basıldığında paranın değer kaybetmesi beklenirken değer kazanmasının nedenleri ise;