Dış Ticaret Açığı
Veriler açıklandığında detaylarını incelemenin konunun neden kaynaklandığını anlamamıza neden oluyor en azından ben bu niyetle yapıyorum. Bazen iyi gelen veri üzerine olumsuz yorum yapmamız bile yanlış anlaşılıyor aslında amacımız üzüm yemek bağcıyı dövmek değil. Önemli olan bu yapılan çalışmaların anlık bir etkisi mi var yoksa kalıcı mı olacak onu anlamaktır. Hepimizi etkileyen konularda siyasi görüşten bağımsız iyiye iyi, yanlışa yanlış demeye çalışıyorum ki benim de hatalarım oluyordur.
Merkez Bankası dün ödemeler dengesinin temmuz ayı sonuçlarını açıkladı. 2023 yılı temmuz ayında 5,3 milyar $ açık verilmişti. Bu yıl ise 566 milyon $ fazla elde verildi. 2024 yılı ilk yedi aya baktığımızda ise cari açık 16 milyar $ geriledi. (2023 yılı 42 milyar $).Cari açık 2 yıl sonra tekrardan 20 milyar $ altına gerilemiş oldu.
İyileşmenin temeline baktığımızda ise; İthalat geçen yıl temmuza göre 3,1 milyar $ daha düşük ve ihracat ise 2,6 milyar $ daha fazla gerçekleşti. Bundan dolayı dış ticaret açığında 5,7 milyar $ iyileşti. Yani Cari dengedeki 5,9 milyar $ iyileşmenin 5,7 milyar $ buradan kaynaklanmaktadır.
2024 yılı ve 2023 yılı ilk yedi aylık döneminde ihracat 4,7 milyar $ artarken ithalat 21,3 milyar $ azaldı yani 26 milyar $ dış ticaret açığı azaldı. Cari açıkta 42 milyar $ 16 milyar dolara düşmesi bu durumdan kaynaklanmaktadır.
İhracatın ithalatı karşılama oranı son 34 ayın en yüksek oranı oldu. 2024 yılı ağustos ayında ihracatın ithalatı karşılama oranı 10,5 puan arttı. 2024 Ocak-Ağustos döneminde mal ihracatı %3,9 oranında artarak 170,8 milyar $ yükselmiştir. 2024 yılının Ocak- Ağustos döneminde ithalat geçen yılın aynı dönemine göre %8,7 azalarak 225,7 milyar $ geriledi. 2024 yılının Ocak- Ağustos döneminde ihracat geçen yılın aynı dönemine göre %3,9 artışla 170,8 milyar $ yükseldi.
Cari açık azalıyor diye sevinelim gayet güzel bir durum ama bunun etkilerine de bakmamız gerekiyor. Sanayide yaşanan daralma, büyümenin yavaşlaması ve artan işsizlik konularını da unutmamamız gerekiyor. Yasaklanan altın ithalatı da burada etkili olmuştur. 2024 yılın ikinci yarısında ekonomin daralacağı aşikardır. Nitekim ara malı üretimi %1,7 artış gösterirken, dayanıklı tüketim malı üretimi %3,6 artış göstermiştir. Katma değerli ürün üretmede hala sorunlar yaşadığımızı da yüksek teknolojik üretimin yıllık bazda yaklaşık %20 azaldığını görülüyor. Düşük teknolojik üretim %2,5 ve orta teknolojik üretim ise %0,9 artış yaşanmıştır. Yapısal dönüşümü henüz yapmadığımız görünüyor. Bizim bu daralma sürecinde verimliliğe ve teknolojiye önem vermeliyiz. Sadece ithalatın azalması ile bu cari açığı kalıcı bir çözüm olarak kontrol altına alamayız.
Saygılarımla…15.9.24
