Küresel ekonomik sistemde bazı dönemlerde ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Yakın tarihte 2008 Küresel krizinde yaşanan gayrimenkul balonu ve kontrolsüz kredi büyümesi yatmaktadır. 2020 yılında başlayan Covid19 kriziyle beraber piyasaların canlı tutulması için parasal genişleme ile verilen teşvikler verilmiştir. Buna ek olarak ucuz ve uygun krediler verilmeye başlandı. İnsanlara nakit yardımının yapılması ve bahis işlemlerinin azalması ile oradaki paralarda hisse piyasasına kaymıştır. Ülkemizde hisse piyasasında 2,5 milyonu aşkın kişi işlem yapmaktadır, neredeyse yarısı son 1 yıl içinde katılmıştır.
Mart ayından bu yana borsalarda bir düzeltme hareketi olması gerektiğini düşünüyorum. Bu hareket S&P 500 kaynaklı olarak tüm dünya borsalarına yansıyacağını düşünüyorum. Nedenlerine gelecek olursak;
- Joe Biden’ın başkan seçilmesinden sonra borsalar yeni gelen teşvik paketleri ile güçlenmeye devam etti. Borsalar güçleniyordu fakat hacimler aynı oradan bir artış görülmediği aşikardır. Bu durum ilerleyen dönemde bir çöküş olabileceğini göstermektedir.
- 2020 yılı Mart ayında yaşanan düşüşten sonra MSCI Dünya Hisse Senetleri Endeksi %59 yükseldi. (Mart20’de 1875 olan endeks Mayıs21’de 2979 yükselmiştir.)
- Goldman Sachs raporunda S&P 500’de açığa satılan hisse senetlerinin oranı, toplam endeks piyasa değerinin sadece %1,6’sına denk geliyor. Bu oran bizi neden ilgilendiriyor derseniz, 2000 yılında internet krizinde de bu oranlar olduğu görülmektedir.
- Archegos Capital’ın teminat tamamlama çağrısını karşılayamamasının ardından yapılan zararlar ve açılan soruşturmalar gibi örnekleri duymaya başlamamız. Genelde krizler öncesi bu tarz zarar ya da batış hikayeleri fitili ateşler.
- S&P 500 enflasyondan arındırılmış getirisine baktığımızda ise sıfırın (0) altında olduğunu görüyoruz. Bu durum daha önce 1987 Kara pazartesi, 2000 krizi ve 2008 krizinde meydana gelmiştir.
- Profesör Robert Shiller tarafından, ekonomik durumun endekslerin PE Oranı üzerindeki etkisini analiz edilerek yatırımcıya piyasanın aşırı değerli olup olmadığı hakkında bilgi verir. Cape Ratio, ekonomi ve enflasyondaki döngüsel değişikliklere göre ayarlanmış hisse başına kazanç kullanılarak hesaplanan bir PE değerleme çarpanıdır. Şu an bu oran 33.4 seviyesindedir. 1881 yılından beri 4 kez bu seviyeye yükselmiştir. Yani aşırı değerlenme vardır.
- Bist100’deki yabancı payının 2004’ten bugüne %42,63 ile en düşük seviyede olması. (Kaynak: MKK)
Bist100’de bir düzeltme hareketi ve sonrasında oluşabilecek durum beklentim bu yöndedir. Hem yabancı yatırımcının olmayışı, kur riski, yüksek faiz ve enflasyon nedenleri de düşüş beklentimi destekleyen argümanlardır. Önümüzdeki günler altın, gümüş ve döviz açısından hareketli olacak. Bereketli, bol kazançlar dilerim…
Peygamber Efendimiz (SAV) hadisi şerifine nail olmak için ilim ve bilimi kullanarak İstanbul’u fetheden Fatih Sultan Mehmet Han rahmetle anıyorum.
Saygılarımla…30.5.2021