Dünya genelinde ekonomiler maalesef iyi bir durumda değil ve enflasyon hala devam etmektedir. Ayrıca piyasalarda bir resesyon ve Stagflasyon korkusu yer alıyor. Piyasalar belirsizlikleri ve öngörülemeyen durumları sevmez. Trump gelmesiyle öngörülemeyen ve kontrol edilemeyen riskler artmaya devam ediyor. Vergiler getiriyor ama belirli bir süre erteliyor. Bu durumlardan dolayı dalgalanmalar her geçen gün devam ediyor. Vergi konusu netleşmeden firmalar ithalat ve ihracat yapmakta zorlanmaktadır bu durum işlerin yavaşlamasına neden oluyor.
Ekonomilerin bu belirsizlikleri sonrasında büyüme rakamları istenilen seviyede olmaması riskleri durumunda neler yaşanabilir. Şubat ayında gelen tüketici hem de üretici fiyatlarının düştüğünü gösteren veriler risklerdir. Tarım konusunda Meksika ABD için çok önemli bir noktada. Çünkü ithal edilen ürünlerin bir kısmında büyük çoğunluk oraya aittir. ABD’nin ithal ettiği domateslerin %86’sı Meksika’dan gelirken %13’ü de Kanada’dan tedarik ediliyor. Çin’in ABD’den tarım ürünleri ithalatı 2022’de 40.9 milyar $, 2023’te 34 milyar $ ve 2024 yılında ise 24.7 milyar $ kadar düşmüştür. Amerika’nın Kanada ve Meksika gibi büyük ticari ortaklarına önce vergiler getirmesi ve sonrasında ertelenmesi de belirsizlikleri ortaya koyuyor. Kamuda uygulanan politikaların istihdam ve gelirlere olumsuz yansıması ihtimali de giderek artıyor. Bu kadar iç içe bağlı olan ekonomilerde atılacak karşılıklı adımlar piyasaların daha da kötüleşmesine neden olacaktır.
İyi durumda büyüme istenilen seviyeye gelmesidir. Gümrük vergileri konusu gündemi çok meşgul etmeyecek ve burada bir uzlaşıya gidilmesidir. Bunun için AVD biraz yavaş gitmesi ve Çin ve Avrupa’nın iyileşmesidir. Mevcut durumda ABD Ekonomisi Çin ve Avrupa’ya göre daha iyi konumda. Bu durumdan dolayı Avrupa ve Çin ekonomilerini hareketlendirmek isteyebilir ve bu noktada yapılacak durumlar küresel büyümeyi olumlu yansıyacaktır. Piyasalara göre Çin ekonomisinin Japonlaşması ihtimaline karşı yeni teşvik ve reformlar geliştiriliyor.
Kötü durumda ise resesyon ve stagflasyona doğru gidilmesidir. Çin’in uygulayacağı teşvik ve reformlardan istenilen sonuçların alınamaması. Avrupa’nın gerekli hareketlenmeye tepki verememesidir. ABD ekonomisinde istihdam ve büyüme konusunda kötüleşme devam etmesidir. Trump geçtiğimiz günlerde piyasalar düşüyor ne düşünüyorsunuz sorusuna umurumda değil diye açıklama yapması işlerin biraz kolay iyileşmeyeceğini gösteriyor.
Ülkemizde de baktığımızda hem iç piyasada hem de dış piyasada taleplerin azaldığını görüyoruz. Bu durum piyasaların yavaşlamasına neden oluyor. Zaten finansmana erişim sorunlarının devam etmesi, faizlerin yüksek seyretmesi ve piyasaların yavaşlaması da eklenince bu yılın da zor geçecek görünüyor. Piyasaların kısa vadede açılmasını beklememek gerekiyor.
Saygılarımla…16.3.25
