Dünya son günlerde Çin’de başlayarak salgınlaşan ve birçok insanın ölümüne yol açan korona virüsü ile uğraşmaktadır. Bu durum yaşamı, ticareti, planları yani hayatı olumsuz etkilemektedir. Tarihsel olarak virüslerin ortaya çıkışıyla birlikte piyasaların ilk çeyrekte olumsuz etkilendiği, sonraki yarım dönemde ise toparlandığı görülmektedir.
Wuhan; imalat, nakliyat ve iş merkezi olan bir kenttir. Yaklaşık 6,000 insanın etkilendiği belirtilen virüsün kentte hayatı durdurma noktasına kadar getirmiştir. Apple ve Toyata üretimlerini durdurduğunu açıkladı. McDonald’s Corp, Starbucks ve KFC gibi zincirler mağazalarını kapatıyor. Bazı sigorta ve banka şirketleri ise çalışanlarının evden çalışmalarına devam etmelerini öneriyor. Tüm dünya virüsün yayılmaması için seyahat kısıtlamaları ile uçuşlar ertelenmektedir. Ham petrol fiyatlarındaki düşüşün sebebi ise; Seyahat kısıtlamaları nedeniyle hava yolculuğu talebinde yaşanacak düşüş petrol talebini olumsuz etkileyeceği içindir. Ayrıca imalat sanayinde yaşanacak kısıtlamalar ve üretimin durması gibi durumlardan da olumsuz etkilenmektedir.
Geçmiş yıllardaki benzer olaylara bakmak gerekirse; bu tarz durumlarda borsalarda ciddi kayıplara neden olduğu görülmektedir. Örneğin; 2003 yılı ilk çeyreğinde Ebola virüsü nedeniyle S&P 500 Endeksi’nin sırasıyla % 6 ve % 13 değer kaybettiğini görülmektedir. Bugün ise, ABD’de Dow Jons Endeksi 2019 Ağustos’tan beri en düşük seviyeyi gördü. Teknoloji ve iletişim şirketleri burada en fazla değer kaybeden şirketlerdir. Çünkü birçok teknoloji firmasının imalatını Çin’de gerçekleştirdiği içindir.
ABD ile Çin arasında yaşanan ticaret savaşı sebebiyle de Çin % 6,1 ile son 30 yılın en düşük büyümesini gerçekleştirdi. Çin’in bu virüs nedeniyle hem üretim hem de turizm gelirlerinde düşüşler yaşanacağı ve büyümenin olumsuz etkileyeceği ön görülmektedir. İnsanların tüm dünyada sokaklara çıkmaması tüketimde yaşanan azalmalar dikkat çekmektedir. Bu durumlar turizm ve perakende hisselerini olumsuz etkilemiştir. Altın güvenli liman olarak artan tedirginlik sebebiyle yükselişe geçti ve 1585 dolar seviyelerine kadar yükselmiştir. Çin’in ihracatında yaşanacak düşüşler nedeniyle ürün nakliyesinde ve gıda fiyatlarında bir artış olması muhtemeldir.
Bu tarz vakalarda genelde felaket senaryoları her zaman ön plana çıkmıştır. Bu vakada da ABD’de yapılan bir simülasyonda, virüs nedeniyle 65 milyon insanın hayatını kaybedebileceği ortaya konmuştur.
En kısa zamanda güzel haberler alarak tüm dünyanın virüsten kurtulması dileğiyle…
Not: Son 4 asırda gerçekleşen büyük salgınlar.
- 1619: New England- Veba’dan dolayı halkın %90 öldü.
- 1719: Fransa- Veba’dan dolayı 100.000 kişi öldü.
- 1820: Endonezya- Veba’dan dolayı 100.000 kişi öldü.
- 1918: Dünya- İspanyol gribinden dolayı 50 milyon kişi öldü.
Saygılarımla… 02.02.2020
