Hayatımız inişler ve çıkışlardan oluşur. Beklentilerimiz de bu dönemlerde artar ya da azalır. Ülkemiz açısından da farklı fırsatların oluşabileceğini düşünüyorum. Bunlar nedir derseniz Avrupa’da yaşanan değişimler ve enerji krizinin devam edebileceği konusudur. Enerji ve tedarik zinciri sorunlarından kaynaklanan fırsatları değerlendirmeliyiz. Ülkemizin gelişimi ve kalkınması için doğru hamleleri yapmalıyız.
Pandemi sonrası değişen tedarik zinciri anlayışı üretim planlanmasını yeniden şekillendirecektir. Artık tek bir noktadan üretim değil farklı noktalardan üretim yapılmasını planlanıyor. Ülkeler arası sorunların artacağı yani çift kutuplu dünya düzeninden daha az etkilenmek ve rekabet gücünü artırmak için de planlamalar yapılıyor. Karbon emisyonun azaltılması ve uygulanması planlanan konular gereğince de üretimlerde değişimlere ihtiyaç olacaktır. Özellikle demir çelik sektöründe ve geri dönüşüm konusunda ülkemize olan talebin değişeceğini düşünüyorum. Örneğin; yüksek enerji maliyetleri nedeniyle Alüminyum üreticisi Alro Satina (Romanya), Damco (Hollanda) üretime ara verdiklerini ve SPeira GmbH (Almanya) ise üretimi yarıya düşürdüklerini açıkladı. Enerji maliyetlerinin toplam maliyet içindeki payı giderek artıyor ve ciddi sorunlara neden olacaktır. Özellikle çinko, cam, çimento üreticilerinde enerjinin toplam maliyetler içindeki payı son 1 yıl içinde %45 seviyelerine yükseldi. (Önceden %16) Brüksel merkezli Avrupa Metaller Birliği (Eurometaux) enerji maliyetlerinin geçen seneye göre 10 kat arttığını belirtti. İsveç’teki kâğıt fabrikası Lessebo da yıllık ödedikleri 30 milyon kron elektrik faturasının 190 milyon krona çıkmasından dolayı üretime ara verdiklerini açıkladı. Üretimlerde yaşanan bu olumsuzluklar ilerleyen günlerde paranız olsa da bazı ürünlere ulaşma noktasında problemler yaşayacağız.
Yaşanan çip krizi otomotiv sektörünü yeniden yapılandırmaya götürüyor. Bazı markalar üretim tesislerini ülkemizden taşırken bazı yeni markalarında buraya gelmeyi planladıkları haberleri geliyor. Tabi ki burada bizim uygulayacağımız politikalar, destekler, teşvikler ve kanunlar bunların karar verilmesinde rol oynayacaktır.
Kriz varsa fırsat da vardır. Aslında burada bir fırsat olduğu aşikardır. Bizim bu durumu kendi lehimize çevirmeliyiz. Enerji maliyetleri bizim ülkemizde de sorunlara neden oluyor fakat biz biraz daha avantajlıyız. Çünkü enerjideki birim maliyetler açısından daha avantajlıyız. Ayrıca buradaki tek sorun sadece enerji maliyetleri değil. Çalışan nüfus, karbon salınımının azaltılması, ücretlendirme ve teşvikler diyebiliriz.
Yatırımcılar açısında ucuzlayan iş gücümüzün olumlu olmasına rağmen verimsiz ve düşük teknolojik işler yapmamız olumsuz bir konu. İmalat sanayiinde faaliyet gösteren girişimlerin %11 orta ve yüksek teknolojik üretim yapıyor, %61 ise düşük teknolojik işler grubunda yer alıyor. İmalat sanayiinde üretimin %35’ü düşük, %36’si orta-düşük, %25’i orta-yüksek ve %3’ü yüksek teknoloji ile yapılıyor. Teknoloji kullanımına göre üretim artışlarına baktığımızda ise; düşük teknoloji kullanımı yapanların bir önceki yıla göre performans artışı yüksek teknolojiye göre daha iyi olduğunu görüyoruz. Bu durum bizim teknolojiyi verimli ve doğru kullanmadığımızı gösteriyor.
Teknoloji ile işlerimizi daha uyumlu, verimli hale getirmeliyiz ki daha katma değerli ürünler ortaya çıkarabilelim. Bu durum bizim rekabet gücümüzü ve karlılığımızı arttıracaktır. Siyasi bir istikrar, öngörülebilen politikalar, tutarlı kurallar, hukuk, teşvikler ve verimli çalışmalar ile yatırımcıları çekmeliyiz. Daha önce de belirttiğim gibi 2023 yılında birleşme ve satın almaların artacağını düşünüyorum. Yılların emekleri olan firmalarımızı sattığımızda ya da ortak aldığımızda emeklerimizin karşılığını almamız için bu süreci doğru yönetmeliyiz.
Saygılarımla…2.10.2022
Not:
Avrupa’da 1 megawatt elektrik fiyatının temmuz ayında ortalama 332 Euro’ya yükseldi. (Geçen yıl 86 Euro).
Ülkemize baktığımızda ise, temmuz ayında 143 Euro’ya yükseldi. (Geçen yıl 34 Euro)
Ülkemizde sanayide kullanılan doğalgaz fiyatı megawatı 54 Euro. (Geçen sene 17 Euro)
Avrupa’da ise 235 Euro oldu. (Geçen sene 49 Euro)
