Geçtiğimiz hafta hem yetkililerden gelen açıklamalar hem de gelen veriler karışıklıklara yol açtı. Genel tabloda ise enflasyonun hala geçmediği görülmekte. Bu hafta açıklanan ABD ÜFE verisi aylık %0,3 ve yıllık %7,4 artış gösterdi. Ayrıca Çekirdek ÜFE de aylık %0,4 artarken, yıllık artış %6,2 ile beklentileri aştı. Merkez bankasının doğrudan kontrolü altında olmayan gıda ve enerji gibi kalemlerin dışarıda bırakıldığı mal ve hizmetlerdeki fiyat artış hızıdır. Para politikasının etkisinin sınırlıdır. Bu yüzden çekirdek enflasyon önemlidir. Salı günü yılın son toplantı öncesi gelen veriler enflasyon henüz geçmediğini ve enflasyonist baskının devam ettiğini gösteriyor. Ayrıca Fed Başkanı Powell geçen ay faiz artırım hızının Aralık toplantısı ile azalabileceğini belirtti, faiz artışları bitmiyor bunu unutmamak gerekir.
Ayrıca açıklanan istihdam verisinin güçlü gelmesi de şaşırtıcı bir durum. İstihdamın 260 bin (beklenti 200 bin), aylık ücret artışının %0,6 (beklenti %0,3) geldi. Aslında istihdam piyasasında bir soğuma beklenirken veririn böyle gelmesi şaşırtıcı oldu.
Dünya Bankası Başkanı David Malpass ekonomilerin durgunluğa gireceği için endişeli olduğunu açıkladı. Stagflasyondan kaçınılması gerektiği belirtti. The Economist dergisi editörü Beddoes, dünya ekonomisinin “Sürekli Kriz”(Perma Crisis) dönemine girdiğini belirtiyor.
Kriz Kahini olarak adlandırılan Rubini ise; Kaçınılmaz Çöküş yaşanacağını vurguluyor. Tüm krizlerin anası yaklaşıyor diye de belirtiyor. Aslında temelde vurguladığı şey krizler ertelenebilir ama asla kurtulamazsınız. Bunun nedeni de uzun yıllardır devam eden aşırı genişlemeci maliye, para ve kredi politikaları, büyük negatif arz şoklarının başlaması ve artan kamu/özel sektör borçlarına bağlıyor. Toplam borçların GSYH’ye oranına baktığımızda %350 yükseldiği görülüyor. (1999 yılında %200). Bu oran ABD %420 ve Çin’de ise %330 seviyesinde.
Çin tarafında yaşanan gelişmeler ise farklılık gösteriyor. 2023 yılında Dünya’nın büyümesini Asya tarafının sağlayacağı ve Çin’in pandemi öncesi seviyelere gelmesi beklenirken nadir gerçekleşen “özel devlet tahvil” satışı yapılacağı açıklandı. Çin devleti ekonomisini canlandırmak için önümüzdeki hafta yaklaşık 108 milyar $ (750 milyar yuan ) değerinde “özel devlet tahvilini” satacak.
Hem içeride yaşanan gelişmeler hem de dünya genelinde yaşananlara baktığımızda zor bir sürecin bizi beklediği görülüyor. Aslında bu borçlanmalar ve enflasyon hane halklarını yıpratmaya yönelikti ve maalesef başarılı oldular. Hep yeni bir hikâye ile gündemi oyalamaya ve bu süreçte de başka enstrümanlar ile kazanmaya devam ettiler. Şimdi ise yeni bir hikâye gerekiyor. Faiz indirimi vs hemen olmayacaktır. Ama hızlı faiz artışları nedeniyle 25/50 baz puan artışları bile artık herkes normal karşılıyor. Belirli bir süre yatay bir piyasa oluşturulmaya çalışılacaktır. Sonrasında farklı haberler ile yeni alanlar açılacak. Bu süreçte elimizdeki varlıkları kontrol etmeli ve verimli hale getirmeliyiz.
Saygılarımla…11.12.2022
