Ülkemiz adına ne kadar üzücü olduğunu anlatmaya kelimeler yetmiyor. Yanlış politikalar ve ısrarın sonucunda ödenen faiz anaparayı geçmiş bulunuyor. Tüm dünyada enflasyonun ve borçlanmanın hızla arttığı ortamda bizim yanlışlarımızın bedeli daha da ağır olmaktadır. Tasarrufların ve alım gücünün eridiği bir ortamdayız. Yaşanan bu gelişmeler olumsuzların artmasına ve güvensiz bir ortamın oluşmasına neden oluyor.
Negatif reel faizi kısaca açıklamak gerekirse; faizlerin enflasyondan küçük olduğu durumdur. Elde edilen faiz ile dönem sonunda satın alma gücündeki değişimini gösterir. Eldeki tasarruflar ile borç verdiğimiz takdirde vade sonunda enflasyona karşı paramızı koruyamamış oluruz. Bu durum harcama eğilimini ve tasarruf düşüncesini değişmesine neden olur. Tasarruflar enflasyon karşısında eridiği için insanlar arayışlara yönelir. Bu durumda döviz ve altına olan talebin artmasına neden olur. Bazı kesimlerde ise, bugün almazsam yarın daha pahalı olacak düşüncesiyle talebin canlı kalmasına yol açar ve enflasyon yükselmeye devam eder.
2008 Küresel krizi sonrası Euro bölgesi ve Japonya bunu uyguladılar. Fakat günümüze baktığımızda ise 11 yıl sonra ECB faiz artışı geldiğini görmekteyiz. Bunun temel nedeni ise yükselen enflasyondur. Buradan da anlıyoruz ki doğru zamanda doğru uygulamayı yapmak gerekiyor.
Gelelim negatif reel faizin bize yansımalarına. Merkez Bankası’nın yapmış olduğu faiz indirimleri sonucunda oluşan güvensiz ve öngörülemez ortam nedeniyle Hazine’nin borçlanma maliyetleri her geçen gün artıyor. Bu durum işleri daha da zorlaştırıyor. Ödenen faiz anaparayı geçtiğini görüyoruz. Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre temmuz ayında ödenecek toplam iç borç miktarı;
- Anapara 1,6 trilyon TL
- Faiz 2,2 trilyon TL
- Toplam 3,8 trilyon TL
Borçlanma maliyetinin her geçen gün arttığı ve dünyadaki artan faiz oranları nedeniyle paranın maliyetinin artması bizi daha da zor günlerin beklediğini gösteriyor. 2022 yılında yani 7 ayda faize ödenen rakam %174 artış göstermiştir. Grafikten de göreceğiniz üzere ödenen toplam borç içindeki faizin payı artış gösteriyor.
Hadi hemen faiz artışına geçelim durumu tersine çevirelim demek de şu an için tek başına maalesef yeterli değildir. Faiz sarmalından doğru, akılcı ve öngörülebilen politikalar ile kurtulmamız ümidiyle.
Saygılarımla…24.7.2022
