Ekonomilere yabancı yatırımcıların girişi Borsa yoluyla ya da doğrudan yatırımlar ile gerçekleşir. Borsa yoluyla olan yatırımların giriş/çıkışları çok hızlı olur. Ülke ekonomisinde ya da siyasetinde yaşanan belirsizlikler olduğu zaman Borsalardan çıkışlar hızlanır. Yabancı yatırımcı demek sıcak para girişi yani likidite sağlanması, ekonomiye kaynak oluşturulması ve sanayide değişime destek olunmasını sağlar. Pandemi döneminde yaşanan korku ve panik insanları nakit paraya dönmeye ve portföylerden çıkışlara neden olmuştur. Gelişen ve gelişmekte olan ülkelerde portföy çıkışları çok hızlı olmuştur. Son 20 yılı baktığımızda dönem dönem çıkışların fazla olduğu ve bu dönemlerde de borsanın değer kaybettiği görülmektedir. Grafikte de sol eksen borsaya hisse girişlerini/çıkışlarını göstermekte ve diğer sağ taraftaki eksen ise borsanın değer kayıp/kazançlarını göstermektedir. Grafikte dikkat çeken bir diğer konu ise; 2011, 2015 ve 2018 yıllarında hisse çıkışlarının fazla olduğu ve borsanın da değer kayıplarını görebilirsiniz. 2018 yılından itibaren çıkışların olduğu aşikardır. 2020 yılında ise bu çıkışlar zirve noktasına gelmiştir. Yabancıların Borsa İstanbul’da yabancıların payı %50’nin altına gerileyerek 16 yıl önceki seviyesine gelmiştir. 2020 yılı başında 32 milyar 421 milyon $ hisse senedine sahip olan yabancılar 30 Ekim haftası itibariyle 19,3 milyar dolarlık hisseye sahip durumdadırlar. Mart 2009’dan bu yan ilk defa 20 milyar $ altında kalmıştır. Dikkat çeken bir diğer tarih ise 2012 yılıdır, bu dönemde 22,5 milyar $ ile en fazla portföy girişi yaşanmıştır. Burada kredi derecelendirme kuruluşlarından gelen not artışları ciddi olumlu etki yapmıştır.
2012 yılından sonra her yıl yaşana farklı ve olumsuz gelişmeler yabancıların hızlı giriş/çıkış yapmalarına neden olmuştur. Örneğin;
- 2013 Gezi olayları
- 2014 Yerel Seçimler
- 2015 Genel Seçimler ve Rusya Uçağının düşmesi
- 2016 Darbe Girişimi
- 2018 ABD ile İlişkilerin bozulması
2020 yılında Borsa İstanbul’dan yabancı yatırımcıların çıkışlarına rağmen Tl bazlı tarihi zirveleri görürken ilk defa çıkışlara rağmen pozitif bir büyüme ile yılı kapatacak gibi duruyoruz. Bu durumun yaşanmasında yerli yatırımcıların borsaya giriş yapmalarının payı büyüktür. Fakat bizim daha fazla yabancı yatırımcı çekerek hem ülkemize döviz girişini sağlamalı hem de borsamızın marka değerinin artırmalıyız. Bunun için de güvenilir, şeffaf ve sürdürülebilir politikalar izlemeliyiz. Katar ile yapılan anlaşma ile sıcak para girişinin tekrar başlayacağı ve farklı yabancı fonların da geleceğini söyleyebiliriz. Bu durum hem döviz kurlarının yukarı yönlü ataklarını azaltacak hem de borsanın yukarı yönlü hareketlerini destekleyecektir. Doğru politikaları izlediğimiz takdirde borsa ile başlayan girişler daha sonra doğrudan yatırımlara dönüşecektir. Yatırımcı girişlerini ve doğal büyümeyi konuşacağımız günler dileğiyle…
Saygılarımla… 29.11.2020
